Terwijl we nog volop zomer vieren, heeft buiten de herfst zich al aangediend. Deze week zag ik de eerste pompoenen van de nieuwe oogst in de schappen liggen, en gisteren vond ik kastanjes en bruin blad voor mijn voeten. Waren die stormen van afgelopen week eigenlijk ook niet al een veeg teken? ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ dichtte Herman Gorter en dat geldt eigenlijk voor alle seizoenen. Elk seizoen brengt nieuwe geluiden mee, ook in onze eigen levens.
Waarom de herfst rond 7 augustus begint
Maar eerst iets over de seizoensindeling an sich. We hebben geleerd te leven naar de astronomische seizoensindeling, met het begin van de herfst rond 21 september. Alleen is dat niet helemaal in tune met de natuur als je kijkt naar de stand van de zon. Wanneer de zon op 21 juni op zijn hoogst staat op het noordelijk halfrond, noemen we dat het begin van de zomer. Maar gezien de maximale hoeveelheid zonlicht die dan voor dit deel van de aarde beschikbaar is, zou het logischer zijn dat moment een hoogtepunt van de zomer te noemen.
De zomer begint volgens die logica dan ongeveer 45 dagen vóór 21 juni en eindigt 45 dagen daarna. Deze rekensom hadden oude Europese en Chinese culturen ook gemaakt, met een andere seizoensindeling tot gevolg. Volgens die berekening is 21 september het hoogtepunt van de herfst. Het begin van de herfst vindt 45 dagen eerder plaats, rond 7 augustus, en eindigt 45 dagen na 21 september rond 6 november.
De invloed van de herfst op je leven
Herfsttijd is oogsttijd, de oogst van zowel het stoffelijke als het niet-stoffelijke. In de natuur buiten zijn rijpe vruchten voedsel voor mens en dier. Toch wordt niet alles wat rijp is gegeten. Er vallen ook vruchten op de grond, die dienen een ander doel. Ze krijgen kans wortel te schieten om uiteindelijk vele nieuwe vruchten te laten ontstaan. Ze zijn niet verloren maar zorgen juist voor nieuwe overvloed.
Overrijpe, melige vruchten
Wij zijn natuur, dus ondervinden we invloeden van de natuur. Ook in onze levens komen vruchten tot rijping, op elk gebied. Werk, een liefdesrelatie, vriendschappen, een hobby of een vrijetijdsbesteding, een woonplek, ze gaan vrucht dragen. Niet altijd tot onze vreugde want met rijping gaat loslaten gepaard en dat kan twijfel zaaien. We willen wel oogsten, maar niet op de grond laten vallen. Zomaar weggooien is immers zonde…denken we. We hebben er zoveel energie in gestoken.
Maar wat je onnodig vasthoudt kost onnodig energie, zoveel energie dat je er moe van wordt. Dan rijst de vraag: behoud je de vruchten misschien uit plichtsgevoel en schuldgevoel, zitten discipline en verantwoordelijkheidsgevoel in de weg? Terwijl vruchten die te lang gerijpt zijn uiteindelijk melig worden en oneetbaar. Dan kun je ze beter teruggeven aan de cyclus, op de grond laten vallen om nieuwe vruchten te laten ontstaan.
De herfst brengt kracht door zelfkennis
De herfst is bij uitstek een periode in het jaar waarin thema’s over rijpe vruchten in ons leven aan het licht komen. Jaap Voigt gaat in zijn boek Leven en werken in het ritme van de seizoenen gedetailleerd in op afstemming van je eigen natuur op processen in de herfst. Als leraar en coach is hij geïnspireerd door het taoïsme; hij vertaalde ook de Dao De Jing uit het Chinees. In Leven en werken baseert hij zich op de seizoensindeling zoals die bekend was in de Chinese oudheid.
Voigt benoemt dat de groei en rijping van de zomertijd in de herfst versterkt worden door consolidatie. ‘Het is nu de tijd om de balans op te maken en om na te denken over wat verworven is en daar lessen uit te trekken.’ Een contemplatieve periode die kracht gaat brengen door zelfkennis. Zowel je kracht als je zwakheden worden duidelijker – wat weer een vorm van oogsten is.
De eerste maand van de herfst, 7 aug – 7 sep
Wat speelt er concreet in de eerste maand van de herfst? ‘Zowel je bevattingsvermogen als je werkcapaciteit zijn groter dan gewoonlijk. Je werkt niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen,’ schrijft Voigt. Samenzijn met mensen is in deze periode van belang, net als het orde aanbrengen in je leven en te zorgen voor ‘ademende’ structuren. Welke structuur dient je bij het aandacht geven aan je prioriteiten? Dat kan heel concreet een planning voor het najaar in je agenda zijn.
‘Al met al gaat het in deze periode over een vorm van doen en laten waaraan jouw menselijke waardigheid ten grondslag ligt. Die waardigheid hangt niet af van bezit of maatschappelijke status, maar van jouw natuurlijke talenten en aangeboren eigenschappen.’
Happy herfst!
Verder lezen over herfstige invloeden? Leven en werken in het ritme van de seizoenen is een aanrader!
