Leer jezelf begeleiden bij het mantrazingen
Zing je mantra’s? Dan heb je misschien al eens overwogen een instrument te gaan bespelen, zodat je jezelf of een groep kunt begeleiden. Als het harmonium niet je voorkeur heeft, om wat voor reden ook, zou je gitaarles kunnen nemen. Detail: kost wel minimaal een paar jaar intensief oefenen. Neem je liever een kortere route, dan kies je voor het kleinere broertje de ukelele. Met zijn vier snaren is dit instrument namelijk veel makkelijker om te leren bespelen.
Uked helpt je op weg
Toen ik zelf met ukele spelen begon, ging ik op zoek naar workshops of lessen die me op weg konden helpen. Ik had wel ervaring met het bespelen van een blaasinstrument, heel vroeger, maar niet met een snaarinstrument dus dat leidde tot koudwatervrees. Hoe te beginnen? En was er – ondanks de berichten dat de uke een easy going-instrument is – stiekem toch net zoveel technische kennis nodig, over dingen als vingerzetting en klankvorming bijvoorbeeld? Een badmeester die me wat zwemslagen kon leren was dus welkom.
Het werden twee badjuffen. Met wat speurwerk vond ik Uked, het bedrijf van Barbara Tammes en Liselotte Goed. Samen geven ze beginners uke-les in groepsverband. Barbara is daarnaast in het dagelijks leven schrijver en illustrator en Liselotte yogadocent.
Hun visie over muziek maken zou ik ‘yin’ willen noemen: take it easy, dat levert zoveel moois op. Minimale vaardigheden zijn genoeg. Je hoeft zelfs geen ervaring met musiceren te hebben om plezier te beleven aan de ukelele. Het leuke aan dit instrument is juist dat je al plezier ervaart vanaf dag één, niet pas na een half jaar ploeteren. Kijk maar naar de filmpjes die ze van zichzelf en anderen op Facebook delen. Het zijn de spelers die muziek maken zonder ingewikkelde strumritmes te gebruiken, die mij telkens weer raken.
Een ukelele naast je yogamat
De populariteit van het instrument (noem het liever geen kleine gitaar) nam afgelopen twee jaar een vlucht en dat merkten ook Barbara en Liselotte. Ze organiseren inmiddels de ene na de andere workshop. Ik wist dat Liselotte achter de schermen al een tijd bezig was een workshop te ontwikkelen voor het begeleiden van mantra’s. Toen de aankondiging eenmaal volgde ging dat als een lopend vuurtje en al snel was de workshop uitverkocht. Tjokvol yogadocenten. Voor wie misgreep staat een nieuwe datum gepland in maart. Ook de intensive, ontwikkeld voor docenten die zich willen bekwamen in het begeleiden van mantrazingen met een groep, zit inmiddels vol. De intensive bestaat uit meerdere lesdagen en een online programma. De ukelele klinkt straks dus niet alleen bij kampvuren en tussen schuifdeuren, maar ook in yogascholen.
Liselotte: ‘Ik begeleidde mezelf al een tijd bij het mantrazingen op de uke, zo ontstond het idee voor een speciale workshop. We richten ons echt op de beginners. Mensen die nog nooit ukelele hebben gespeeld of überhaupt een instrument, zijn welkom. Het leuke van zingen in een groep is ook dat je vanzelf wordt meegenomen, al kun je nog niks, je kunt aanhaken bij elkaar.’
Wat de ukelele gemeen heeft met yoga
De ukelele heeft niet alleen een easy going-imago, hij heeft ook iets essentieels gemeen met yoga. ‘Het is mijn persoonlijke ervaring dat je snel vrienden maakt als je je ukelele meeneemt. Er verschijnt onmiddellijk een glimlach op het gezicht van de ander. Je hoeft niet eens dezelfde taal te spreken om contact te maken. Over verbinding gesproken!’
Yoga van de zang
Als yogadocent leerde Liselotte de kracht van mantrazingen pas later ontdekken. ‘In de yogaopleiding die ik volgde, werd niet gewerkt met de yoga van de zang of klank. Met mantra’s kwam ik pas in aanraking toen ik op Bali een yogales bijwoonde die begon met mantrazingen. Ik weet nog heel goed dat ik er kippenvel van kreeg. Achteraf was dat de mantra Om Namah Shivaya. De energie die daar werd overgedragen kwam heel erg binnen. Sindsdien raakt het mantrazingen me.’
De A-mineur-meditatie
‘In het begin ben je erg bezig met het onthouden van de woorden. Maar op een gegeven moment ga je mee in de stroming en ontstijg je je denken. Je overstijgt de tijd, dat brengt je in een heel prettige staat van zijn. Je ziet dat ook met een groep gebeuren tijdens onze basisworkshop. Mensen komen van heinde en verre, ze kennen elkaar niet en zijn nog individuen. Bij binnenkomst lijkt zo’n groep heel groot. We beginnen met het C-akkoord, dan het G-akkoord en A-mineur-akkoord. Dat derde akkoord zijn Barbara en ik de A-mineur-meditatie gaan noemen. Er ontstaat opeens een universele ademhaling. Als iedereen in hetzelfde ritme strumt, zijn er geen individuen meer maar ontstaat cohesie en is er een groep. Dat is ook wat er bij mantrazingen gebeurt. Je staat onmiddellijk in verbinding, met jezelf en met iedereen om je heen. Wanneer je samen muziek maakt, is er zo weinig nodig om in harmonie te komen met elkaar. Wat daar precies gebeurt, daar zijn geen woorden aan te geven. Het mooie aan mantra’s is dat ze al eeuwenlang zo gezongen worden. Ik weet lang niet altijd meer wat de betekenis van de woorden precies is, maar ik voel wel de energetische kracht ervan.’
Om Namah Shivaya en andere lievelingsmantra’s
‘Om Namah Shivaya vind ik zelf een heel fijne mantra. En Om Tare Tuttare is een Tibetaanse mantra die me diep raakt. Als je die samen zingt, kun je er ook een tweede stem bij zingen. De Gayatri-mantra en de Moola-mantra liggen me ook na aan het hart. Waarom ze me raken kan ik niet goed uitleggen. Sowieso is klank trilling, en mantra’s hebben een energetische lading doordat ze al eeuwenlang herhaald worden en gereciteerd.’
Die ervaring deel ik. De eenvoudige teksten, vaak in Sanskriet maar ook in het Engels, de repeterende melodie – ze raken je ook als je de betekenis ervan niet kent; mantrazingen is een gevoelservaring. Leerde je als kind niet ook zoveel liedjes in andere talen zonder dat je wist wat je precies zong?
Het wordt leuker met een beetje oefenen
Hoe zit het nou met die techniek? De ukelele is in vergelijking met veel andere instrumenten inderdaad een laid back-instrument. Er is relatief weinig vaardigheid voor nodig om ervan te kunnen genieten. Maar ukelele spelen wordt natuurlijk wel leuker als je de meest gebruikte akkoorden uit je hoofd kent, soepel van akkoord kunt wisselen tijdens het spelen, en wat eenvoudige ritmes kunt strummen. Er gelijktijdig bij zingen is weer wat langer oefenen, want dat vergt coördinatie. Maar het is wat je wél meteen probeert te doen omdat het zoveel vreugde geeft.
Ukelele spelen is makkelijker als je jezelf niet in de weg zit, merk ik steeds. Vooral innerlijk commentaar over het leertempo wil nog weleens opspelen. Wat dan helpt, en dat is er bij mij te weinig van gekomen tot nu toe: samenspelen. De plezierervaring delen en van elkaar leren.
Workshops van Uked
UPDATE: Begin 2023 stopte Uked haar activiteiten en opende Liselotte de deuren van Magic Mantra’s. Met het Magic Mantra membership leer je een heel repertoire aan mantra’s op je ukelele spelen. Bonus: neem elke maand deel aan de live online les (je wordt er zo blij van!). Of check de agenda voor een offline magic meet up in het land.
