Aromatische oliën, ook wel essentiële of etherische oliën genoemd, worden sinds mensenheugenis gebruikt ter ondersteuning van lichaam en geest en bij rituelen en tradities. Ze worden gewonnen uit bestanddelen van planten en bomen. Geurexpert Claudia de Vos weet alles over de werking van deze natuurlijke oliën, elke maand belicht ze er hier een.
Claudia: ‘Het lijkt misschien gek om het maarts viooltje in december te bespreken, aangezien dit bloemetje een van dé symbolen van het voorjaar is. Maar precies dat is de reden: juist in de donkerste tijd van het jaar kunnen we verlangen naar licht. Het viooltje helpt bij het in herinnering brengen van dat licht. In ongelooflijk veel mythen en poëzie wordt het maarts viooltje om die reden gebruikt als symbool voor lichtere tijden die zullen komen. Het bloemetje past voor mij bovendien heel goed bij de winterzonnewende op 21 december, wanneer de korte dagen weer langzaam langer worden. Hoe donker het dan ook nog steeds mag zijn, je weet: het licht komt weer terug.’
‘In talloze tradities is het viooltje aankondiger van de lente. Zo werd in de Middeleeuwen aan het hof van een hertog in de Donau-streek in het voorjaar gezocht naar het allereerste maartse viooltje, net als het kievitsei bij ons. Werd het eerste bloemetje eindelijk gevonden, dan werd deze niet geplukt maar kwam het gehele hof naar die plek om de bloem te bewonderen en feestelijk de komst van het voorjaar in te luiden.’
Acceptatie in plaats van strijd
‘Als je goed naar planten en bloemen kijkt en je voor ze openstelt, dan kun je hun essentie ontdekken. Napoleon liet zich bijvoorbeeld raken door die essentie. Het maarts viooltje is een heel klein, bescheiden bosviooltje. Het verhaal wil dat na afloop van een van zijn veldslagen een meisje naar hem toe kwam en hem een bosje viooltjes aanbood. Juist op dat moment vroeg hij zich af of hij moest doorgaan met de strijd, of zich maar beter kon overgeven. Zijn oog viel op de nederige en bescheiden ogende bloemetjes in zijn hand. Het hielp hem herinneren aan de kracht van bescheidenheid, nederigheid en overgave, waardoor hij besloot dat het beter was zijn verbanning naar het eiland Elba te accepteren. Hij kon vrede kon hebben met die beslissing door het viooltje.
Aan zijn aanhangers beloofde hij terug te keren naar Frankrijk zodra het maartse viooltje weer zou bloeien. Hij hield zich aan zijn woord: in de daaropvolgende lente zette hij weer voet op het Franse vasteland.’
‘Planten, bomen en bloemen hebben door hun vorm en essentie symbolische waarde gekregen voor de mens. Zo wordt het blauw van het maarts viooltje ook altijd geassocieerd met Maria – nog een reden waarom het viooltje zo goed bij de kersttijd past.’
De onverwachte geur van het maarts viooltje
‘Grappig genoeg ruikt de olie gemaakt van het viooltje, viola odorata is de officiële Latijnse naam, totaal anders dan je verwacht. In plaats van een bloemengeur, word je overvallen door een krachtige groene noot. Denk aan bos en vochtige aardegrond.
Doordat de geur je doet denken aan bosgrond en natuur, heeft het direct iets kalmerends. Hoe gestrest je je ook voelt, hoe donker het ook is, de geur van het viooltje herinnert je eraan dat er altijd weer licht aan het eind van de tunnel is.’
Prijzige olie
‘Olie win je uit het deel van de plant waar de meeste werkzame stoffen zitten. Bij het viooltje is dat het groene blad, niet de bloemblaadjes. Om essentiële olie van het maartse viooltje te maken zijn veel bladblaadjes nodig, wat betekent dat de olie behoorlijk duur is: een enkele druppel kost omgerekend ruim één euro. Om die reden zou ik het voornamelijk gebruiken als geurstof, voor inhalatie, en niet voor massage, waar je in verhouding meer olie voor nodig hebt.
Wil je van de pijnstillende werking van de olie gebruikmaken, waar het pijnverdovende stofje salicylzuur voor verantwoordelijk is, dan zijn er andere oliën met soortgelijke werkzame bestandsdelen die een stuk voordeliger zijn. In dat geval kun je beter kiezen voor wintergreen in plaats van viooltjesolie.’
Eigenschappen van het viooltje in vogelvlucht: ontstekingsremmend – ontkrampend – slijmoplossend – bloedsomloop bevorderend – huid-verzorgend
2 x makkelijk toepassen
Bosgeur thuis en op kantoor
‘Als je behoefte hebt om buiten te zijn, bijvoorbeeld wanneer je opgesloten zit in een kantoor met alleen tl-licht, is het fijn om de ‘groene’ geur van viooltjes te verspreiden. Je kunt dat doen via een zogenoemde aromizer die de oliedeeltjes in de atmosfeer brengt. Simpeler nog is een druppel ervan op een geursteen te doen en die in een doosje of blikje in een lade te bewaren. Tijdens stressvolle momenten haal je die tevoorschijn en kom je opnieuw tot rust.’
Zelf parfum maken
‘Vanwege de prijs is deze geur echt voor liefhebbers. Aan de andere kant: als je ziet hoeveel je betaalt voor ‘gewone’ parfums uit de winkel valt het hartstikke mee. Gebruik 1 druppel viola odorata-olie op 10 milliliter drager-olie, zoals bijvoorbeeld die van zoete amandel, en bewaar het mengsel in een glazen parfumroller.’
Tekst: Hedwig Wiebes
Beeld: Claudia de Vos
