Pruttelende slikdieren, de ratelende kar van de eilandpostbode over een spoorbaan, pasgeboren lammetjes, waterspuitende oesters, inslaande bommen op een strand, suizende registers van een kerkorgel. Filmmaker Pieter-Rim de Kroon ving een rijkdom aan geluiden voor de soundtrack van zijn film Silence of the Tides.
Twee jaar lang werkte hij met een kleine ploeg specialisten in het waddengebied van Nederland, Duitsland en Denemarken om de ‘ademhaling van het getijdenproces’ te filmen. De continue beweging van hoog water en laagwater, van dag en nacht, zon en maan, de seizoenen, leven en dood, van inademing en uitademing.
Comfortabel in het pluche van een bioscoop zie ik het resultaat van zijn noeste arbeid. Een natuurfilm over de Wadden en al het leven dat daar is. Ook de mens maakt hij onderdeel van de natuur. Logisch natuurlijk, de mens ís natuur, maar in natuurfilms wordt de mens als soort meestal buiten beschouwing gelaten en gaat het alleen over flora en fauna.
Het waddengebied is voor mij het meest indrukwekkende landschap dat Nederland rijk is. Natuur is er op sommige plekken nog een oerervaring en de film maakt dat voelbaar, het toont schoonheid en wreedheid, vreten en opgevreten worden, delicaat leven en de grofheid van menselijk handelen.
Mijn eigen soort is het grootste roofdier, zie ik in het donker. Nietsontziend eigent het zich territorium toe met windmolens, containerschepen, militaire oefening, visserij en gasboringen. Er is geen voice-over die iets uitlegt, geen muziek, zwenkende camera’s of timelapse-versnellingen om beelden kracht bij te zetten.
‘Radicaal waarnemen’ noemt Pieter-Rim het. Hij filmt situaties zoals ze zijn en blijft in de montage dicht bij de natuurlijke waarneming. Wie zit te wachten op een verhaal in Silence of the Tides wordt uitgedaagd die behoefte uit te houden en de structuur niet te willen begrijpen of te duiden, maar te voelen wat de beelden met hem doen. Er is geen verhaal, anders dan het verloop van de seizoenen; de film begint in de winter en eindigt daar weer.
De eenvoud van het idee is bedrieglijk eenvoudig. En daarin verraadt zich altijd elke meester. Een leerling vergaart vaardigheden om meer mogelijkheden te hebben. Een meester gebruikt die vaardigheden om de mogelijkheden terug te brengen tot de essentie en eenvoud zoals je die in een film als deze ontmoet.
Silence of the Tides (2020) is nog via Pathe-Thuis en andere streamingsdiensten te zien. Deze film kijken is een ervaring om nooit te vergeten. Het verruimt je kijk op natuurfilms in het algemeen, en je gevoel bij het Waddengebied in het bijzonder.
Bij de film verscheen ook een boek met dezelfde titel. Pieter-Rim selecteerde er foto’s voor uit de 160.000 frames waaruit de film is opgebouwd. Meer informatie vind je op Silenceofthetides.com.
Beeld: het beeld bovenaan dit artikel is geen beeld uit de film maar komt uit eigen archief. Het is wel gemaakt op de Wadden.
