Ontspullen met Fumio Sasaki
Fumio Sasaki deed zowat al zijn spullen weg. Niet omdat hij tiny wilde gaan wonen (dat deed hij al, op 25 vierkante meter), maar in reactie op zijn ‘veel te volgestouwde zwijnenstal’, zoals hij zelf zegt. En ook omdat hij merkte dat aan spullen gedragingen kleven die tot ontevredenheid stemmen. Door zich te ontdoen van zijn spullen, en zo van een maximalist te transformeren naar minimalist, kon hij beter voelen wat het werkelijk betekent om gelukkig te zijn.
Veel spullen bezitten kan je in de verleiding brengen jezelf te vergelijken met andere mensen, die altijd meer of betere dingen hebben. Dat gaat heel ongemerkt. Je zou daardoor zelfs het gevoel kunnen krijgen dat je tekortschiet. Het overkwam Sasaki. ‘Ik wist niet hoe ik het beter kon doen,’ schrijft hij in zijn boek Vaarwel spullen. ‘Ik kon nergens op focussen en ik was altijd mijn tijd aan het verdoen.’
Binnen een half uur verhuizen
Dus moesten zijn boeken, muziekinstallatie, cd’s en tv eraan geloven. De inhoud van zijn keukenkast, bijna al zijn keukenspullen (zelf koken doet hij zelden), zijn gitaar, bureau en eettafel. Kleren die hij niet meer paste gingen ook weg, en het gereedschap om zijn fiets te onderhouden. Hij gebruikt één dun Japans handdoekje (een tenugui) om zijn handen te drogen, de vaat, en zichzelf af te drogen na het douchen. Tegenwoordig kan Sasaki als het moet binnen een half uur verhuizen. Zonder van tevoren iets in te pakken. Dat is inclusief de tijd die nodig is om de lampen en de wasmachine te ontkoppelen.
Minimalisme, diepgeworteld in de Japanse cultuur
Sasaki werd er een tevredener mens van. Dat hij van Japanse afkomst is heeft allicht meegeholpen bij zijn transformatie tot minimalist. Japan staat van oudsher bekend om zijn minimalistische cultuur en heeft het minimaliseren tot schoonheid verheven. Geworteld in die grond dringen invloeden daarvan natuurlijk automatisch je vezels binnen. Zelfs al zouden je ouders niet minimalistisch zijn, of is de tijdgeest waarin je opgroeit ten prooi gevallen aan consumentisme. In het Japan van voor de industrialisatie bestond de hele garderobe van de meeste mensen uit twee of drie kimono’s. De huizen waren eenvoudige bouwwerken die snel herbouwd konden worden – noodzakelijk bij aardbevingen. Voor het overbruggen van afstanden waren geen voertuigen nodig, daar werd de benenwagen voor gebruikt.
Minimalisme is het terugbrengen van je noodzakelijke spullen tot een minimum en een einde maken aan onmatigheid zodat je je kunt richten op de dingen die echt belangrijk zijn.
Marie Kondo wakkerde de minimalistische geest in 2010 weer krachtig aan, met haar boek over opruimen. De tijd was er rijp voor, zegt Sasaki. Japan leed net als de rest van de wereld aan een overdaad aan informatie en materiële zaken, en tegelijkertijd maakten nieuwe technologieën en diensten het mogelijk om met minder spullen te leven. De zeebeving bij Sendai op 11 maart 2011 heeft er ook aan bijgedragen, vermoedt hij, met de tsunami die kerncentrale Fukushima beschadigde. Je hoeveelheid bezittingen krijgt er automatisch een andere betekenis door: de spullen die omlaag donderen bij zo’n beving, of gaan schuiven, zijn ineens dodelijke wapens geworden. Dus, stelt Sasaki, ‘Minimalisme móest wel geboren worden, niet uit een of andere spontaan opgekomen idee of hunkering naar een nieuwe levensstijl, maar uit een oprecht verlangen en een hartgrondige behoefte om op een andere manier over ons leven na te denken.’ Het kenmerk van cycli is dat ze met de tijd vanzelf aan een nieuwe ronde beginnen. Wel een ándere ronde.
Wat is minimalisme in essentie?
Sasaki: ‘Je bent niet per se een minimalist alleen maar omdat al je bezittingen in één enkele koffer gepropt kunnen worden.’ Wat dan wel? ‘Ik heb het idee dat minimalisten mensen zijn die weten wat werkelijk noodzakelijk voor hen is, die weten welke spullen ze alleen maar willen hebben om indruk te maken op anderen.’ En ze aarzelen niet om spullen in die tweede categorie rigoureus weg te doen.
De lijst voordelen is oneindig lang. Je houdt in de eerste plaats veel tijd over op alle fronten. Je hoeft immers niet meer bezig te zijn met het zoeken naar spullen, of met ze op te ruimen en schoon te maken. Je bespaart geld. Je kunt je beter focussen. Het scheelt je ruzies, over spullen. Schoonmaken was nog nooit zo gemakkelijk. Je vrijheid neemt toe op meerdere vlakken: de vrijheid om te verhuizen of een nieuwe levensstijl te kiezen. Je lagere kosten voor levensonderhoud geven je een vrijer leven. Je raakt bevrijd van je imago’s want je identificeert je niet meer met je bezittingen. Je bevrijdt jezelf van hebzucht en uiteindelijk van je drang om jezelf te vergelijken met anderen. Je gevoel van dankbaarheid groeit. De lijst is nog pagina’s langer. Minimaliseren raakt alle gebieden van je leven, is wat Sasaki laat zien.
Sociale contacten minimaliseren
Minimalisme gaat verder dan de poging spullen weg te doen die buiten de categorie ‘essentieel’ vallen. Het doel is niet zo min mogelijk spullen te bezitten, maar jezelf in staat te stellen je te richten op wat echt belangrijk is. Je kunt de richtlijn om onmatigheid te beteugelen toepassen op álle facetten van je leven. Hoe je eet en je vrije tijd en vakanties besteedt. Wat is daarvan essentieel? Welke scholing die je meent te moeten volgen is echt van belang? Zelfs de manier waarop je vriendschappen en relaties aangaat en onderhoudt kun je met een minimalistische blik bekijken. Wanneer je het aantal oppervlakkige relaties beperkt, houd je meer tijd over voor diepere vriendschappen.
‘Veel minimalisten mediteren en beoefenen zen of yoga, wat eigenlijk vrij logisch is als je erover nadenkt. Als je het aantal materiële bezittingen dat je hebt vermindert, word je minder afgeleid door je omgeving en verschuift je bewustzijn automatisch naar binnen.’ – Sasaki in Vaarwel spullen
Je timeline en selfies beteugelen
Je kunt ook digitaal minimaliseren en de timeline van je socialmedia-accounts van bagage ontdoen. Schoon ze eens per jaar op of delete gewoon alles. Want wat is daarvan echt essentieel? En hoeveel van de selfies die je maakt zijn dat? Of zijn ze misschien (toch) een uiting van de neiging jezelf te vergelijken met anderen, of van een ander type bewijsdrang?
Sasaki deelt 55 inspirerende tips om minimalistisch te kunnen gaan leven. Plus nog eens 15 tips voor de volgende fase van je minimalistische onderneming. Een kleine greep uit de eerste groep:
Nr 7. Doe nu meteen iets weg.
Wacht niet tot het wekeend is of tot je Vaarwel spullen gelezen hebt om je te verdiepen in minimalisme. Neem een doos en begin (je weekend begint alvast een stuk opgeruimder).
Nr. 9. Begin met spullen die duidelijk rommel zijn.
Alles wat kapot of versleten is of leeg in de koelkast of je voorraadkast staat of simpelweg over de houdbaarheidsdatum heen is.
Nr. 11. Gooi alles weg wat je een jaar niet hebt gebruikt.
De kans is groot dat je het gewoon niet nodig hebt.
Nr. 23. Ga niet creatief worden als je probeert spullen weg te doen.
Vooral bij lege ‘opbergers’ is het een valkuil: die koektrommel lijkt ineens een handig blik om andere spullen in te bewaren en die emmer zonder hengsel daar kun je je schoonmaakspullen toch nog wel in bewaren? Nee. Weg ermee.
Nr 33. Gooi alle bezittingen weg waar je geen hartstochtelijk gesprek over kunt houden.
Die spullen heb je ooit heel bewust aangeschaft. Houd die. Het is makkelijker spullen weg te doen die inwisselbaar zijn.
Nr 34. Als je het kwijtraakte, zou je het dan opnieuw kopen?
Stel je deze vraag bij elk ding dat je overweegt weg te doen. Is het antwoord ‘ja’ dan houd je het. Dan is dat voor jou een noodzaak.
Nr 53. Behoud de dankbaarheid.
Je neemt onvermijdelijk ook afscheid van de spullen die je liefdevol cadeau hebt gekregen. Of van spullen die je geërfd hebt. De spullen doe je weg, maar de gevoelens van dankbaarheid omarm je. De waardering blijft, zelfs nadat het voorwerp weg is.
Is rigoureus spullen wegdoen niet gewoon verspilling?
Nr 54. Spullen weggooien kan verspilling zijn. Maar het schuldgevoel waardoor je je van minimaliseren laat weerhouden, is pas echt verspilling.
In the end verandert het je hele leefstijl, die juist rigoureus verspilling tegengaat.
Nadat hij minimalist was geworden, verhuisde Sasaki naar een nóg kleiner appartement. Hij woont nu op 20 vierkante meter. Aanvankelijk vond hij dat zelfs nog ‘net iets te ruim’. Maar daar moet je misschien Japanner voor zijn.
Vaarwel spullen. Minder bezit, meer geluk: het nieuwe Japanse minimaliseren
Fumio Sasaki, Lev. Boeken, 2017
