Shinrin-yoku is de naam voor het Japanse gebruik een boswandeling te maken ter bevordering van je gezondheid en welzijn. Het begrip betekent zoveel als ‘bosbaden’, wat neerkomt op een mindful wandeling. In 2018 publiceerden verschillende Nederlandse uitgevers er boeken over. Onder de auteurs zijn behalve Japanse experts ook westerse ervaringsdeskundigen. Waarom dat laatste een verrijking is, lees je in dit artikel over shinrin-yoku (tevens een inleiding op het onderwerp).
Komende tijd belicht ik hier drie shinrin-yokuboeken. Ze vullen elkaar aan door van opzet en inhoud te verschillen. Dus wil je het fijne over het onderwerp weten, lees ze dan vooral alle drie!
Deel 1: Het kleine shinrin-yoku boek
Voor Natascha Boudewijn is shinrin-yoku veel meer dan een activiteit ter bevordering van gezondheid en welzijn. ‘Het bos liet mij spiritueel ontwaken,’ schrijft ze. Dat je je ver verwijderd kunt voelen van jezelf, van je ware natuur, ondervond ze een paar jaar geleden aan den lijve. De ondertitel luidt niet voor niets Hoe de kracht van de natuur je leven verandert. Boudewijn spreekt uit ervaring. Toen ze in 2016 oog in oog stond met een burn-out, hielp het bos haar er uiteindelijk weer bovenop.
‘Healing gradually takes place when you’re alone with nature’ – Jiddu Krishnamurti
De opzet van het boek is een praktische. Aan de historische en culturele achtergrond over shinrin-yoku besteedt Boudewijn alleen de noodzakelijkste zinnen, om meteen over te gaan tot de beleving zelf. Daarmee is het een handig zakboek voor onderweg geworden (het weegt 300 gram). En een aanrader voor wie graag een westerse benadering kiest en kennis over de cultuurhistorische achtergrond en context minder relevant vindt.
Het eerste deel geeft een korte introductie over shinrin-yoku en antwoorden op praktische vragen als hoe werkt shinrin-yoku precies? Wandel je alleen of met een groep? (liever alleen). Wat neem je mee? Hoelang duurt een bad in het bos? (minimaal 2 a 2,5 uur). Deel twee beschrijft 18 uitnodigingen voor het samenstellen van je persoonlijke bosbad. Het derde deel zoomt in op de seizoenen. In dit deel vind je nog eens 12 uitnodigingen, per seizoen 3. Want elk seizoen heeft een eigen energie, gevoel, kleur, geur en biedt daarmee kansen voor een aansluitende focus van de wandeling. Logisch denk je waarschijnlijk, toch zijn we dat gevoel voor het seizoensritme grotendeels kwijtgeraakt. Een wegwijzer als deze helpt dan om er het jaar rond weer gevoel bij te krijgen.
Kisses from heaven
Elke wandeling begint met oefeningen om bewust te landen en te gronden, nodig om in het nu te komen en je waarneming te vergroten. Daarna volgt de kern van de wandeling. De 15 oefeningen voor dit deel zijn divers van inhoud, ze zoomen in op afzonderlijke aspecten van de waarneming. Focus je aandacht bijvoorbeeld eens minutenlang op alles wat beweegt in je omgeving, en uiteindelijk in jezelf. Er is meer beweging op te merken dan je aanvankelijk vermoedde, ga je merken.
Een waardevolle uitnodiging voor onze Nederlandse contreien vind ik deze: je relatie met regen van dichtbij bekijken en regen bewust ontvangen. Geen weeromstandigheid in ons polderland roept zoveel afkeurende gedachten op. ‘Wat brengen de kisses from heaven bij jou teweeg?’ vraagt Boudewijn.
Sjamanistische invloeden
Een uitnodiging van Indiaanse afkomst is de medicine walk. Een wandeling die helpt bij het horen van antwoorden op grote en kleine vragen in je leven. Het laat meteen zien dat shinrin-yoku van alle culturen is, met ieder eigen accenten. Boudewijn: ‘Voor indianen zijn medicijnen niet per se geneesmiddelen, maar krachten. Alles wat er tijdens je wandeling in de natuur gebeurt kan tot nieuwe inzichten leiden. Deze uitnodiging is een verkorte versie van de klassieke medicine walk, die soms wel enkele dagen duurde.’ Neem een vraag in gedachten, een levensvraag of een dagelijks vraagstuk, en kijk wat er gebeurt. Welk antwoord draagt de natuur aan?
Omdat verstillen en vertragen zo verbonden is met creativiteit – in de lege stilte borrelt creativiteit op – bestaat een van de opdrachten er uit intuïtief, dus zonder de denkgeest aan het werk te zetten, een stilleven te creëren met materiaal dat je tegenkomt in het bos. Als het af is vraag je jezelf: wat zegt deze compositie over mij? En wat laat de gekozen omgeving waarin het ligt tentoongesteld mij zien? De natuur als spiegel.
Green love is een uitnodiging voor het versterken van (zelf) liefde en compassie. Groen is de symbolische kleur van het hartchakra en van liefde en compassie, en daar is er toevallig veel van in een bos. ‘Laat de vele schakeringen groen je helpen om je hart te openen en pure liefde en compassie te voelen’.
Sjamanistische invloeden in Boudewijns invulling van shinrin-yoku zijn ook af te lezen aan de begin- en eindrituelen die ze adviseert te doen. Een van die uitnodigingen gaat over contact maken met de energie van het bos, waarbij je ervan bewust bent dat je daar als gast komt. Tegelijk vraag je om geborgenheid en bescherming.
Na afloop van elke wandeling bedank je het bos voor wat je hebt ontvangen, voor het welkom en de bescherming.
Veelzijdig
De opdrachten zijn zo veelzijdig dat er altijd wel een is die je roept. Boudewijn laat een breed palet aan mogelijkheden zien voor de invulling van shinrin-yoku. Je kunt er een aanmoediging in zien om eigen vondsten te doen en er uitnodigingen aan toe te voegen.
Het is niet de bedoeling álle opdrachten in één wandeling uit te voeren. Uit het aanbod kies je wat op dat moment het beste resoneert, of waar je zin in hebt. Volg je plezier.
Elk bosbad wordt traditioneel afgesloten met een theeceremonie. De thee liefst samengesteld uit verse theebladeren die je onderweg plukte.
Je ware natuur
Shinrin-yoku is geen wandeling enkel ter ontspanning, kun je opmaken uit dit boek. Het is een beoefening die gaat over je hele zijn. ‘Het bos steunt je om steeds weer mee te bewegen op dat unieke ritme. Om de dingen die in je leven gebeuren niet tegen te werken, maar er de inzichten uit te halen die je nodig hebt. Zodat je jezelf ont-wikkelt: je ontdoet van alle lagen die je in de loop van je leven om je heen hebt gewikkeld. Diep onder die lagen zit jouw ware natuur.’
Door het hele boek heen zijn oogstrelende illustraties van Ingrid Bokting gestrooid, die bij mij een indruk van ruimte achterlaten door hun waterachtige stijl.
Natascha Boudewijn schreef eerder nog drie kookboeken over moestuinkoken en is oprichter van de blog Greendelicious.nl, voor vegetarisch eten en leven. In 2018 opende ze de Shinrin Yoku Academy, waar ze natuurliefhebbers in een jaartraining opleidt tot gids shinrin-yoku.
Het kleine shinrin-yoku boek
Natascha Boudewijn, uitgeverij Altamira, 2018
117 blz.
Met dank aan de uitgeverij voor het op verzoek toesturen van dit boek.
