Wat als het anders loopt dan verwacht?
Het kakelverse prentenboek van schrijver Daan Remmerts de Vries en illustrator Floor Rieder raakt op een luchtige manier essentiële thema’s aan. Wat is bijvoorbeeld helpen, en welk effect heeft het? Hoe reageer je als iemand iets doet wat in jouw ogen bruut is? Kun je de ander zien zoals die is, of kijk je door een bril van verwachtingen? Wat is empathie?
Het begint zo:
‘Een cycloop heeft maar één oog. Eén oog – hoeveel kun je daarmee zien? Eén oog had de cycloop, en daarmee zag hij weinig…’
In het dorp Spritskruim heeft iedereen twee of meer ogen. De zijderups, de waterjuffer, de vleesvlieg en de kakkerlak en alle andere kleine dieren. De dorpsbewoners hebben nog nooit iemand met één oog gezien. Op een dag komt daar verandering in als de cycloop opeens door hun dorp banjert. Omdat hij weinig ziet en nogal groot is, trapt hij met zijn grote poten van alles omver.
In Spritskruim doet iedereen alles voor elkaar. ‘De rode kruisspin verzorgde de zieken. De waterjuffer deelde glazen drinken uit. De vleesvlieg maakte rookworsten. En de bijen hoorden erbij.’ Wanneer de dorpsbewoners constateren dat de cycloop erg weinig ziet met zijn ene oog, maken ze een bril voor hem. De cycloop heeft geen idee wat een bril is, maar als hij ‘m eenmaal op heeft, is hij er dolblij mee. Met de bril kan hij alles ineens scherp en duidelijk zien. De dorpelingen zijn ook dolblij. ‘Ze hadden die eenzame meneer mooi kunnen helpen!’
Maar dan gebeurt het, want dit verhaal verloopt net zo grillig als het leven buiten het boek. Nu de cycloop beter kan zien, ziet hij ook veel beter wat hij allemaal nog niet omver getrapt heeft.
‘Nu ZIE ik eindelijk wat ik doe! En hij schopte wel drie huizen weg.’
De Spritskruimers zijn perplex. Ze hadden hem toch zo goed geholpen, waarom is de cycloop dan zo onaardig? De cycloop antwoordt: ‘Ik ben een cycloop! Hadden jullie dat soms niet gezien?’ Dus misschien hebben de dorpsbewoners zelf wel een bril nodig, suggereert hij nog.
Waardevolle voorbeelden
Daar sta je dan met je goede bedoelingen en verwachtingen. Terwijl de cycloop goedgemutst het dorp weer uit banjert, kijken de dorpsbewoners hem na. De burgemeester zegt: ‘Die arme meneer. Daar gaat-ie weer. Helemaal alleen’. Dat de cycloop ontzettend zielig is, daarover is het hele dorp het eens. ‘Om dat te zien heb je geen bril nodig.’
En zonder verder nog woorden vuil te maken aan de gebeurtenissen gaan ze aan de slag, hun huizen weer overeind zetten. Dat lijkt misschien erg laconiek vanuit ons menselijk perspectief, want wie reageert er nou zo rustig als zijn huis met opzet is verwoest? Maar dat is nu juist het mooie van dit verhaal. Daan en Floor laten zien dat dieren zich niet druk maken om gebeurtenissen zoals wij mensen dat geneigd zijn te doen. Ze maken geen drama van wat ze toch niet kunnen veranderen, doen alleen wat er moet gebeuren, aan het werk.
Als de cycloop uit beeld is verdwenen vraag je je als lezer nog af hoe het de dorpsbewoners vergaat. Het antwoord krijg je ook: ‘Die waren nog net zo aardig als altijd.’ De cycloop – in dit verhaal eerder dier dan mensachtig – gedraagt zich naar zijn aard, maar de Spritskruimers doen dat ook. Tegenslag beïnvloedt hun empathische houding niet. Dat zijn waardevolle voorbeelden om aan kinderen mee te geven.
>> Een verhaal voor iedereen in de leeftijd 6 – 8 jaar, maar ook volwassenen zullen het een feest vinden om te lezen vanwege de diepere lagen.
Rest mij alleen nog de vraag: had Daan Remmerts de Vries net een sprits gegeten toen hij een naam zocht voor het dorpje? Lagen de kruimels nog naast zijn laptop?
De cycloop
Daan Remmerts de Vries & Floor Rieder
Uitgeverij Gottmer | september 2017
