Pas wanneer Karate Kid Daniel schoon genoeg heeft van de zware huishoudelijke klussen die zijn leraar Mr. Miyagi hem opdraagt te doen, laat die hem de ware bedoeling achter de opdrachten zien.
‘Show me sand the floor’.
‘Now show me wax on wax off.’
‘Show me paint the fence, up, down.’
‘Show me paint the house.’
De nutteloze activiteiten blijken grondige karatevoorbereidingen te zijn geweest. Daniel is zo gewend aan de bewegingen dat ze ingeslepen zijn geraakt en hij er feilloos de fysieke aanvallen van zijn leraar mee kan weren. Verbluft door dit lesje gaat Daniel die avond naar huis.
‘Wax on, wax off,’ zegt mijn kamergenoot veelbetekenend na afloop van de Japanse tempelmeditatie die we zojuist hebben beleefd. We bevinden ons in een retraitecentrum op een berg en de weidse uitzichten hier nodigen uit tot weidse inzichten. ‘Wax on, wax off’, daar had de sessie inderdaad veel van weg. Deze retraite gaat weliswaar niet over karate, wel over een andere vorm van energiebewustzijn: ‘clearen’, een beoefening waarbij je elke vorm van spanning die je ervaart, hoe klein of groot ook, met compassie omarmt, waardoor die kan ontladen. Van de ontlading merk je in de eerste plaats zelf iets, maar het heeft ook direct invloed op je omgeving, aangezien alles verbonden is. Door ontladen spanning gaan vastgelopen situaties weer stromen, ervaar je fysieke ontspanning en kan je leven zelfs een wending nemen. Ja, wonderlijk is het. Deze doorgaande compassie-oefening is een westerse benadering van het boeddhistische ‘tonglen’.
Op een groot vel papier staat een lange tekst in Chinese karakters afgedrukt. Het zou de Hartsutra moeten zijn en we zijn bereid dat te geloven. De meditatie bestaat eruit de tekst over te schrijven zonder je aandacht van het papier los te laten. Dat we de woorden niet herkennen is een voordeel, zo krijgt het denken geen kans met de betekenis van de woorden aan de haal te gaan.
We gebruiken een speciale Japanse stift voor dit klusje. De punt is flexibel als een penseel, en veert mee met elke beweging. Je moet dus extra aandachtig en zorgvuldig schrijven om de Chinese karakters leesbaar te houden. We dienen de stift rechtop vast te houden, zodat die loodrecht op het papier staat. Je elleboog mag niet op tafel leunen. Al met al een bezigheid waar je met gemak kramp van kunt krijgen, in je geest en in je hand. Mijn linkshandigheid zit me deze keer eens mee, vlekken zal ik niet maken met een hand die over natte inkt heen strijkt, want de tekst schrijven we volgens Chinees gebruik van rechts naar links.
Het lukt me om mijn ogen de hele oefening lang op het papier gericht te houden. Rondom mij gebeurt van alles. Ik neem het met andere zintuigen waar. Schuivende stoelen, langslopend personeel op weg naar de keuken, ik hoor vogels fluiten. Het valt nog niet mee die priegelige karakters leesbaar te houden, maar na een paar kolommen daalt een oorverdovende rust op mij neer. Het is veel stiller dan tijdens de meeste zitmeditaties, valt me op. De cadans van het schrijven helpt kennelijk letterlijk een handje mee. Het kost me uiteindelijk een half uur om de hele sutra van inkt te voorzien.
Het nut van deze oefening met al zijn regeltjes en in al zijn ogenschijnlijke nutteloosheid, is interne weerstanden op te roepen, je ze bewust te worden, ze volledig te ontvangen en daarmee te ‘clearen’. Weerstand in het dagelijks leven erkennen en omarmen is natuurlijk een stuk lastiger en ingewikkelder dan de weerstand die je tijdens een oefening als deze tegenkomt, maar een degelijke voorbereiding is het wel. Wanneer je Mr. Miyagi dan zelf ontmoet – hij is gek genoeg óveral en neemt alle vormen aan – weet je in ieder geval wat je te doen staat.
