Lang geleden, ik was 18, keek een astroloog-psycholoog op verzoek van mijn ouders naar mijn geboortehoroscoop. Het was tijd geworden om een studiekeuze te maken en wie weet kon deze astroloog daarbij helpen. Ik was zelf ook razend benieuwd wat hij te zeggen had, vooral omdat ik me bevestigd wilde voelen in de richtingen die ik op mijn voorkeurslijst had gezet: schrijven, dansen.
Tot mijn stomme verbazing gaf hij me het advies een klimaatstudie te doen in Wageningen. Die had ik niet zien aankomen. In de verste verten leek me dat geen sexy perspectief. Nee, hij sloeg toch echt de plank mis. Al heeft hij er wel ‘bijvoorbeeld’ aan toegevoegd, en waren mijn eigen voorkeuren absoluut zichtbaar in de horoscoop – met wat mitsen en maren.
Dus ging ik naar de dansacademie.
Inmiddels is het natuuraspect volop tot bloei gekomen in mijn biografie, maar destijds voelde die andere roep vele malen sterker. Gelukkig dat ik ernaar luisterde! Bijdragen aan lichaamsbewustzijn, aan schoonheid en menselijke creativiteit zijn net zo belangrijk voor de aarde en een leefbaar klimaat, kan ik nu decennia later zien. Net als echt luisteren naar je route en daar tegen alle wijze adviezen in gehoor aan geven. Een ervaring waarvan je de rest van je leven plezier hebt, als je er jong mee begint.
De klimaatcrisis overleven
Afgelopen periode was ik publicitair betrokken bij het boek Wij bepalen de toekomst. De klimaatcrisis overleven, geschreven door Christiana Figueres en Tom Rivett-Carnac. Figueres was van 2010 tot 2016 de chef der chefs van de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC); de organisatie die de opdracht had de respons van alle regeringen op de klimaatverandering te begeleiden. Zij werkte samen met lobbyist Tom Rivett-Carnac, die ooit een tijd boeddhistisch monnik was. Een samenwerking die zou leiden tot het Akkoord van Parijs in 2015, het internationale klimaatakkoord dat verdere opwarming van de aarde moet voorkomen.
Er verschijnen meer boeken over het klimaat, maar Figueres en Rivett-Carnac benoemen een aantal aspecten waar we misschien minder vaak bij stilstaan. Zoals de rol van vrouwen. Neem deze passage bijvoorbeeld:
‘Landen met een grotere vertegenwoordiging van vrouwen in machtsposities hebben een kleinere klimaatvoetafdruk. Bedrijven met vrouwen in de directie investeren veel eerder in duurzame energie en ontwikkelen eerder producten die helpen de klimaatcrisis te bestrijden. Vrouwelijke volksvertegenwoordigers stemmen bijna twee keer zo vaak voor milieubeschermingsmaatregelen als mannen en vrouwen die aan het hoofd staan van investeringsfirma’s nemen twee keer zo vaak besluiten over investeringen op basis van hoe bedrijven met hun werknemers en het milieu omgaan.
Wat het achterliggende mechanisme is?
Daar geven ze ook een antwoord op:
‘Vrouwen hebben vaak een andere stijl van leiderschap dan mannen, ze zijn opener en gevoeliger voor een breed scala aan gezichtspunten en ze zijn beter in samenwerken met een langetermijnperspectief. Dit zijn essentiële componenten van de juiste reactie op de klimaatcrisis.
Het zijn vooral vrouwen die elkaar steunen in reactie op het veranderende klimaat. In veel landen betekent de grote kennis die vrouwen van het land hebben, dat zij sneller veranderingen in hun omgeving waarnemen, ervan leren en zich er uit noodzaak aan weten aan te passen. Vrouwen zijn de pioniers van de innovatieve oplossingen binnen hun gemeenschap, ze zijn intuïtief goed in luisteren, in empathie en in het collectief verzamelen van wijsheid, vooral in tijden van transitie. Deze kwaliteiten zijn nog nooit zo belangrijk of noodzakelijk geweest.’
Zachte krachten
De auteurs generaliseren natuurlijk voor het gemak een beetje. Want bij heus niet alle vrouwen zijn deze kwaliteiten ontwikkeld, en er zullen ook mannen zijn die juist deze talenten tot ontwikkeling hebben gebracht. Maar de opsomming bevestigt wel weer eens hoe relevant het is zachte krachten te voeden, voor mannen en vrouwen. Denk bijvoorbeeld aan:
– je waarneming vergroten,
– dieper luisteren,
– empathie en compassie kunnen belichamen,
– aanvoelen en invoelen wanneer welke handeling nodig is,
– niet-doen (niet te verwarren met niets doen),
– je vindingrijkheid blijven voeden (altijd blijven spelen, prutsen, niksen en klooien op zijn tijd).
Krachten die niet alleen een wereld in transitie ten goede komt, maar ook alle soorten relaties – die met onszelf, met anderen, met de aarde.
De twee auteurs benoemen het niet, maar laat het nu juist de kunsten zijn die deze zachte krachten faciliteren. Waarnemen, luisteren, inleven, vindingrijkheid voeden – de scheppende mens kan niet zonder.
